Sanjay Gandhi scheme महाराष्ट्र शासनाच्या संजय गांधी निराधार योजनेमध्ये मोठा बदल करण्यात आला आहे. या योजनेंतर्गत लाभ घेणाऱ्या सर्व महिला लाभार्थ्यांसाठी ई-केवायसी प्रक्रिया अनिवार्य करण्यात आली आहे. ही महत्त्वपूर्ण माहिती सर्व लाभार्थ्यांपर्यंत पोहोचणे आवश्यक आहे, कारण यामुळे त्यांचे मासिक अनुदान थांबू शकते.
योजनेची पार्श्वभूमी संजय गांधी निराधार योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी गरीब आणि निराधार महिलांसाठी आर्थिक मदत पुरवते. या योजनेअंतर्गत पात्र लाभार्थ्यांना दरमहा ₹600 इतके अनुदान दिले जाते. मात्र, या योजनेत अनेक त्रुटी आढळून आल्या आहेत. काही लाभार्थी खोटी कागदपत्रे सादर करून अनुदान घेत असल्याचेही निदर्शनास आले आहे. त्यामुळे सरकारने या योजनेत पारदर्शकता आणण्यासाठी ई-केवायसी प्रक्रिया अनिवार्य केली आहे.
ई-केवायसीचे महत्त्व ई-केवायसी ही एक डिजिटल प्रक्रिया आहे, जी लाभार्थ्यांची ओळख पटवण्यासाठी वापरली जाते. यामध्ये आधार कार्ड, बँक खाते आणि मोबाईल नंबर यांचे परस्पर जोडणी केली जाते. ही प्रक्रिया पूर्ण केल्यानंतर, लाभार्थ्यांना त्यांच्या बँक खात्यात थेट अनुदान जमा होते. यामुळे मध्यस्थांची गरज संपुष्टात येते आणि भ्रष्टाचाराला आळा बसतो.
नवीन नियमांची अंमलबजावणी सरकारने ई-केवायसी प्रक्रियेसाठी मार्च 2025 पर्यंतची मुदत दिली आहे. या कालावधीत सर्व लाभार्थी महिलांनी ही प्रक्रिया पूर्ण करणे अपेक्षित आहे. जर कोणी या मुदतीत ई-केवायसी पूर्ण करण्यास अपयशी ठरल्यास, त्यांचे मासिक अनुदान थांबवले जाईल. त्यामुळे सर्व लाभार्थ्यांनी ही बाब गांभीर्याने घ्यावी.
ई-केवायसी प्रक्रिया कशी पूर्ण करावी?
- प्रथम आपले आधार कार्ड बँक खात्याशी जोडणे आवश्यक आहे. यासाठी आपल्या बँक शाखेला भेट द्यावी लागेल.
- आधार कार्ड मोबाईल नंबरशी लिंक करणे महत्त्वाचे आहे. यामुळे सर्व महत्त्वाच्या सूचना आणि अपडेट्स मोबाईलवर मिळतील.
- सर्व आवश्यक कागदपत्रांसह तहसील कार्यालयात जाऊन ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करावी.
- तहसील कार्यालयात गेल्यानंतर, अधिकृत कर्मचाऱ्यांकडून आपली माहिती तपासली जाईल.
- सर्व कागदपत्रे योग्य असल्याची खात्री झाल्यानंतर, आपली ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण होईल.
आवश्यक कागदपत्रे
- मूळ आधार कार्ड
- बँक पासबुक किंवा बँक स्टेटमेंट
- मोबाईल नंबर (आधार कार्डशी लिंक असलेला)
- रहिवासी पुरावा (रेशन कार्ड/मतदान ओळखपत्र)
- पॅन कार्ड (असल्यास)
- फोटो
- इतर संबंधित दस्तऐवज
समस्या आणि त्यांचे निराकरण अनेक महिला लाभार्थ्यांना ई-केवायसी प्रक्रियेदरम्यान विविध समस्यांना सामोरे जावे लागत आहे:
तांत्रिक अडचणी: काही महिलांना स्मार्टफोन किंवा इंटरनेट वापरण्यास अडचणी येतात. अशा परिस्थितीत त्यांनी तहसील कार्यालयातील कर्मचाऱ्यांची मदत घ्यावी.
दस्तऐवजांची अनुपलब्धता: काही महिलांकडे आवश्यक कागदपत्रे नसतात. अशा वेळी त्यांनी संबंधित विभागाशी संपर्क साधून नवीन दस्तऐवज मिळवावेत.
बँक खाते समस्या: ज्या महिलांचे बँक खाते नाही किंवा निष्क्रिय आहे, त्यांनी तात्काळ नवीन खाते उघडावे किंवा जुने खाते सक्रिय करावे.
भविष्यातील परिणाम ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण न केल्यास होणारे परिणाम:
- मासिक अनुदान थांबवले जाईल
- योजनेचा लाभ पुन्हा मिळवण्यासाठी नव्याने अर्ज करावा लागेल
- नवीन अर्ज मंजूर होण्यास बराच कालावधी लागू शकतो
सरकारचे आवाहन महाराष्ट्र सरकारने सर्व लाभार्थी महिलांना ई-केवायसी प्रक्रिया वेळेत पूर्ण करण्याचे आवाहन केले आहे. यासाठी तहसील कार्यालये आणि ग्रामपंचायत स्तरावर विशेष मोहीम राबवली जात आहे. सरकारी कर्मचारी लाभार्थ्यांना मार्गदर्शन करण्यासाठी उपलब्ध आहेत.
संजय गांधी निराधार योजनेतील ई-केवायसी प्रक्रिया ही एक महत्त्वाची सुधारणा आहे. यामुळे योजनेची अंमलबजावणी अधिक पारदर्शक आणि प्रभावी होईल. सर्व पात्र लाभार्थी महिलांनी मार्च 2025 पूर्वी ही प्रक्रिया पूर्ण करावी, जेणेकरून त्यांचे अनुदान सुरळीत सुरू राहील. काही अडचण आल्यास, तात्काळ स्थानिक प्रशासनाशी संपर्क साधावा आणि मार्गदर्शन घ्यावे.
