Ativrushti Anudan महाराष्ट्र राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी आनंदाची बातमी आहे. अतिवृष्टी आणि पुरामुळे झालेल्या नुकसानीसाठी राज्य सरकारने २३ हजार ६५ शेतकऱ्यांना २९ कोटी २५ लाख रुपयांचे अनुदान मंजूर केले आहे. २५ फेब्रुवारी २०२५ रोजी घेतलेल्या या निर्णयामुळे राज्यातील १९ जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांना दिलासा मिळणार आहे.
अतिवृष्टी अनुदान २०२५: पार्श्वभूमी
गेल्या काही महिन्यांमध्ये महाराष्ट्रात अनेक भागांमध्ये अतिवृष्टी आणि पूर परिस्थिती निर्माण झाली होती. या नैसर्गिक आपत्तीमुळे शेतकऱ्यांच्या पिकांचे प्रचंड नुकसान झाले. विशेषतः खरीप हंगामातील पिके वाया गेली असून, अनेक शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती बिकट झाली आहे.
शेतकऱ्यांच्या या कठीण परिस्थितीचा विचार करून राज्य सरकारने अतिवृष्टी अनुदान २०२५ ही योजना जाहीर केली आहे. या योजनेअंतर्गत प्रभावित शेतकऱ्यांना त्यांच्या झालेल्या नुकसानीच्या प्रमाणात आर्थिक मदत दिली जाणार आहे.
अनुदान वितरणाचे विवरण
अतिवृष्टी अनुदान २०२५ अंतर्गत राज्यातील चार प्रमुख विभागांमधील १९ जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांना मदत मिळणार आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी आपल्या नुकसानीचे पंचनामे संबंधित कृषी विभागाकडे सादर केले होते. त्यानुसार पात्र लाभार्थ्यांची यादी तयार करण्यात आली आहे.
सध्या जाहीर करण्यात आलेल्या अनुदानाचे विभागनिहाय विवरण खालीलप्रमाणे आहे:
१. जळगाव जिल्हा: १४३ शेतकऱ्यांना १३ लाख १ हजार रुपये २. पुणे जिल्हा: ७६५ शेतकऱ्यांना ३६ लाख ८५ हजार रुपये ३. सातारा जिल्हा: ५५९ शेतकऱ्यांना २० लाख ३५ हजार रुपये ४. सांगली जिल्हा: २० शेतकऱ्यांना ८२ हजार रुपये ५. गडचिरोली जिल्हा: ३८५ शेतकऱ्यांना ११ लाख ५५ हजार रुपये ६. वर्धा जिल्हा: १,४०४ शेतकऱ्यांना १ कोटी ४८ लाख ८९ हजार रुपये ७. चंद्रपूर जिल्हा: ५,३८५ शेतकऱ्यांना ७ कोटी ६५ लाख १८ हजार रुपये ८. नागपूर जिल्हा: ८७५ शेतकऱ्यांना १ कोटी ४२ लाख ७४ हजार रुपये
पूर्व विदर्भाला सर्वाधिक मदत
वरील आकडेवारीवरून स्पष्ट होते की, पूर्व विदर्भातील जिल्ह्यांना – विशेषतः चंद्रपूर, नागपूर आणि वर्धा जिल्ह्यांना सर्वाधिक मदत मिळणार आहे. चंद्रपूर जिल्ह्यातील ५,३८५ शेतकऱ्यांना ७ कोटी ६५ लाख १८ हजार रुपयांचे अनुदान मिळणार आहे, जे एकूण अनुदानाच्या जवळपास २६ टक्के आहे.
वर्धा जिल्ह्यातील १,४०४ शेतकऱ्यांना १ कोटी ४८ लाख ८९ हजार रुपये तर नागपूर जिल्ह्यातील ८७५ शेतकऱ्यांना १ कोटी ४२ लाख ७४ हजार रुपये मिळणार आहेत. या तीन जिल्ह्यांना एकत्रितपणे सुमारे १० कोटी ५६ लाख ८१ हजार रुपयांचे अनुदान मिळणार आहे, जे एकूण अनुदानाच्या ३६ टक्क्यांपेक्षा अधिक आहे.
पश्चिम महाराष्ट्राला मिळणारे अनुदान
पश्चिम महाराष्ट्रातील पुणे, सातारा आणि सांगली या जिल्ह्यांनाही या अनुदानाचा लाभ मिळणार आहे. पुणे जिल्ह्यातील ७६५ शेतकऱ्यांना ३६ लाख ८५ हजार रुपये, सातारा जिल्ह्यातील ५५९ शेतकऱ्यांना २० लाख ३५ हजार रुपये, तर सांगली जिल्ह्यातील २० शेतकऱ्यांना ८२ हजार रुपये अनुदान मिळणार आहे.
पश्चिम महाराष्ट्रातील या तीन जिल्ह्यांना एकत्रितपणे सुमारे ५८ लाख २ हजार रुपयांचे अनुदान मिळणार आहे, जे एकूण अनुदानाच्या जवळपास २ टक्के आहे.
उत्तर महाराष्ट्र आणि विदर्भातील इतर जिल्हे
उत्तर महाराष्ट्रातील जळगाव जिल्ह्यातील १४३ शेतकऱ्यांना १३ लाख १ हजार रुपयांचे अनुदान मिळणार आहे. तर विदर्भातील गडचिरोली जिल्ह्यातील ३८५ शेतकऱ्यांना ११ लाख ५५ हजार रुपयांचे अनुदान मिळणार आहे.
अनुदान वितरण प्रक्रिया
सरकारने जाहीर केलेल्या योजनेनुसार, हे अनुदान पात्र शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट जमा केले जाणार आहे. या अनुदानाचे वितरण लवकरच सुरू होणार असून, शेतकऱ्यांना त्यांच्या संबंधित बँक खात्यांमध्ये रक्कम मिळेल. यासाठी शेतकऱ्यांनी आपल्या बँक खात्याचे विवरण आणि आधार क्रमांक अद्ययावत ठेवण्याची सूचना दिली आहे.
अतिवृष्टी अनुदानाचे
अतिवृष्टी अनुदान २०२५ अंतर्गत मदत मिळण्यासाठी शेतकऱ्यांना काही निकषांची पूर्तता करावी लागते. त्यापैकी प्रमुख निकष खालीलप्रमाणे आहेत:
१. नुकसानीचे पंचनामे: शेतकऱ्यांनी त्यांच्या नुकसानीचे पंचनामे संबंधित कृषी विभागाकडे सादर केले असावेत. २. जमिनीची मालकी: शेतकऱ्यांच्या नावावर जमीन असावी किंवा त्यांनी अधिकृतरित्या जमीन कसत असावी. ३. शेतीचा व्यवसाय: शेतकऱ्यांचा मुख्य व्यवसाय शेती असावा. ४. ७/१२ उतारा: शेतकऱ्यांनी त्यांच्या ७/१२ उताऱ्यावर पिकांची नोंद केलेली असावी.
अतिवृष्टी अनुदानाचे फायदे
अतिवृष्टी अनुदान २०२५ या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे होणार आहेत:
१. आर्थिक मदत: या अनुदानामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या नुकसानीची भरपाई करण्यासाठी आर्थिक मदत मिळेल. २. पुढील हंगामासाठी तयारी: या अनुदानातून शेतकरी पुढील हंगामासाठी बियाणे, खते आणि इतर आवश्यक साहित्य खरेदी करू शकतील. ३. कर्जाचा बोजा कमी: नुकसानीमुळे अनेक शेतकऱ्यांना कर्ज घ्यावे लागले आहे. या अनुदानामुळे त्यांच्यावरील कर्जाचा बोजा कमी होण्यास मदत होईल. ४. शेतीचा विकास: या अनुदानामुळे शेतकरी त्यांच्या शेतीचा विकास करू शकतील आणि नवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब करू शकतील.
शेतकरी संघटनांची प्रतिक्रिया
राज्य सरकारच्या या निर्णयावर शेतकरी संघटनांनी सकारात्मक प्रतिक्रिया दिली आहे. तथापि, अनेक शेतकरी संघटनांनी अनुदानाची रक्कम अपुरी असल्याचे म्हटले आहे. त्यांच्या मते, नुकसानीच्या तुलनेत हे अनुदान कमी आहे आणि सरकारने अधिक मदत द्यावी अशी मागणी केली आहे.
शेतकऱ्यांची अपेक्षा
अनेक शेतकऱ्यांनी या अनुदानाचे स्वागत केले असले तरी त्यांच्या काही अपेक्षा आहेत. शेतकऱ्यांना आशा आहे की:
१. अनुदानाची रक्कम वाढवावी: नुकसानीच्या प्रमाणात अनुदानाची रक्कम वाढवावी. २. अनुदान वितरणात पारदर्शकता: अनुदान वितरणात पारदर्शकता असावी आणि प्रत्येक पात्र शेतकऱ्याला त्याचा लाभ मिळावा. ३. भविष्यातील प्रतिबंधात्मक उपाय: सरकारने अतिवृष्टी आणि पुरामुळे होणाऱ्या नुकसानीला प्रतिबंध करण्यासाठी दीर्घकालीन उपाय योजावेत.
अतिवृष्टी अनुदान २०२५ ही योजना राज्य सरकारने शेतकऱ्यांच्या हिताचा विचार करून जाहीर केली आहे. या योजनेमुळे राज्यातील २३ हजार ६५ शेतकऱ्यांना मदत मिळणार आहे. तथापि, नुकसानीच्या प्रमाणात अनुदानाची रक्कम अपुरी असल्याचे बोलले जात आहे.
शेतकऱ्यांना आशा आहे की सरकार त्यांच्या अडचणींची दखल घेईल आणि भविष्यात अधिक मदत करेल. तसेच, अतिवृष्टी आणि पुरामुळे होणाऱ्या नुकसानीला प्रतिबंध करण्यासाठी दीर्घकालीन उपाय योजेल.
शेतकरी हा देशाचा कणा आहे आणि त्यांना सक्षम करणे हे सरकारचे प्राथमिक कर्तव्य आहे. या अनुदानामुळे शेतकऱ्यांना निश्चितच दिलासा मिळेल आणि ते पुढील हंगामासाठी तयारी करू शकतील.
